PTSS staat voor posttraumatische stress-stoornis: het is een angststoornis die ontstaat na een ingrijpende gebeurtenis. Het belangrijkste verschil met andere psychische stoornissen is dat een PTSS altijd direct terug te herleiden is naar een trauma. Ook willen mensen die aan PTSS lijden niet terugdenken aan de traumatische gebeurtenis. Hoe ontstaat een PTSS, hoe herken je het en wat kun je eraan doen?

Een PTSS kan vele oorzaken hebben: een zwaar ongeval, een natuurramp, een vliegtuigongeluk, een terroristische aanslag, verkrachting, zinloos geweld of door het zien van ernstig gewonde of gedode mensen. Mensen die een dergelijk trauma meemaken, verliezen de controle over hun leven. Ze voelen zich machteloos, raken het vertrouwen in zichzelf en anderen kwijt en hebben continu het idee kwetsbaar te zijn.

Een trauma verstoort het lichamelijk en geestelijk evenwicht behoorlijk. De angst voor een herbeleving van het trauma blijft als het ware in het lichaam hangen. Als gevolg daarvan ondervinden mensen met PTSS vaak chronische stress en extra grote waakzaamheid, waaruit weer allerlei lichamelijke klachten voortvloeien.

Verschijnselen van PTSS
Als je de volgende verschijnselen ziet bij iemand, dan is de kans groot dat hij/zij een posttraumatische stress-stoornis heeft:

  • Hij heeft een schokkende gebeurtenis meegemaakt met een dreigende/daadwerkelijke dood of (ernstige) verwonding. Daarop reageerde hij met grote angst, hulpeloosheid of afschuw.
  • Herinneringen aan dit trauma komen continu terug, bijvoorbeeld in zijn dromen. Deze herinneringen kan hij niet uit de weg gaan.
  • Hij is overdreven waakzaam, kan zich moeilijk concentreren, is schrikachtig en heeft moeite met in- en doorslapen.
  • Hij gaat dingen uit de weg die aan het trauma refereren. Zo wil hij bijvoorbeeld niet meer te maken hebben met de mensen die bij het trauma aanwezig waren of terug naar de locatie waar het trauma plaats vond. Ook praat hij nauwelijks over zijn gevoelens.

Degene die lijdt aan PTSS heeft langer dan één maand last van bovenstaande verschijnselen. Het heeft grote invloed op het dagelijks en sociaal leven.

Wat kun je doen aan PTSS?
Allereerst is het belangrijk om zoveel mogelijk te weten te komen over posttraumatische stress-stoornissen. Ook naaste familie en goede vrienden doen er goed aan zich in te lezen. Zij kunnen je namelijk helpen om je PTSS aan te pakken.

Daarnaast neem je de tijd om samen met je behandelaar uit te zoeken hoe om te gaan met PTSS. Zorg ervoor dat je niet teveel hooi op je vork neemt en structureer je dagen. Er zijn ook verschillende behandelvormen om je PTSS aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan EMDR of BEPP of cognitieve gedragstherapie. Je behandelaar vertelt je er graag meer over.

Beroepsgroepen met verhoogd risico
Er zijn beroepsgroepen die een verhoogd risico op PTSS hebben. Denk bijvoorbeeld aan politie-agenten, brandweerlieden of ambulancepersoneel. In hun dagelijkse werk hebben ze vaak te maken met traumatische gebeurtenissen. Het is belangrijk om deze trauma’s goed te verwerken, zodat een PTSS vermeden wordt. En als er onverhoopt toch een PTSS optreedt, is het van belang deze op tijd te herkennen. GGZ-Heuvelrug heeft veel ervaring met beroepsgerichte problematiek op dit gebied. Samen met het centrum voor Psychodiagnostiek van Altrecht hebben wij tevens een Team Trauma Diagnostiek Centraal opgericht. TTDC verzorgt onderzoeken op het gebied van indicatiestelling en expertise-onderzoek met betrekking tot Post Traumatische Stress Stoornis in Zeist en Driebergen.